Czym jest utwór?
Przedmiotem praw autorskich jest utwór. Zgodnie z ustawą prawo autorskie i prawa pokrewne jest to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
W pierwszej kolejności należy więc ustalić, czy mamy do czynienia z przejawem twórczości o indywidualnym charakterze, czyli czy jest to związane z działalnością człowieka jako twórcy.
Ochroną prawa autorskiego nie są chronione odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.
„Przesłanka twórczości, wskazująca na nowość przedmiotu ochrony, ma charakter subiektywny. Przesłanka indywidualności natomiast związana jest stricte z działalnością człowieka jako twórcy, który w procesie tworzenia nadaje utworowi niepowtarzalny charakter, przejawiający się w sposobie ujęcia tematu i w sposobie jego wyrażenia. Przesłankę indywidualności należy badać w prawie autorskim poprzez odniesienie do oceny rezultatu procesu twórczego.”
Wyrok SA w Gdańsku z 30.09.2020 r., V AGa 74/19, LEX nr 3102186.
Moment przejścia praw autorskich na nabywcę
Zgodnie z przepisami ustawy momentem przejścia praw autorskich na nabywcę nie jest moment zawarcia umowy, a faktyczne przyjęcie przez nabywcę utworu. Strony mogą dowolnie ustalić moment przejścia praw autorskich na nabywcę.
Wynagrodzenie
Strony powinny określić w umowie wynagrodzenie lub uznać, iż przeniesienie praw autorskich nastąpi bezpłatnie. Postanowienie takie powinno być wprost określone w umowie.
Przepisy ustawy wskazują, iż w przypadku braku odmiennych uregulowań, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji.
Strony zatem mogą się umówić, iż wskazane wynagrodzenie obejmuje całość umowy lub określić wynagrodzenie odrębnie za każde pole eksploatacji.
Pola eksploatacji
Bardzo ważnym jest, aby umowa dokładnie określała pola eksploatacji, czyli obszary, na których dochodzi do przeniesienia prawa. W ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych można znaleźć art. 50, który wskazuje w szczególności:
1) utrwalanie i zwielokrotnianie utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2) obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono- wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
3) rozpowszechnianie utworu, w inny sposób niż określony w pkt 2- publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Co do braku określenia pól eksploatacji w umowie, w doktrynie i orzecznictwie spotykamy się z dwoma stanowiskami. Pierwsze stanowisko jest restrykcyjne i wskazuje, że brak określenia pól eksploatacji nie powoduje przeniesienia praw autorskich w tym zakresie – III CK 400/03. Drugie stanowisko jest bardziej liberalne i wskazuje, że należy w tym zakresie dokonać wykładni oświadczeń woli stron umowy – czyli jaki był zamiar stron, kiedy zawierały umowę o przeniesienie praw autorskich.
Najlepszym rozwiązaniem jest dokładne wymienienie i określenie konkretnych pól eksploatacji. Sporną kwestią w zakresie określania pól eksploatacji jest samo wskazanie art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach zależnych jako wymienienie pól eksploatacji, ponieważ powinniśmy te pola wskazać w umowie. Lepszym rozwiązaniem będzie ewentualne przekopiowanie z ustawy wymienionych tam pól eksploatacji do zawieranej umowy. Nie jest również wystarczające wskazanie, iż przenosimy pola eksploatacji na każdym możliwym obszarze.
Tryb zawarcia umowy
Umowa o przeniesienie praw autorskich musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Prawo zależne
W umowie o przeniesienie praw autorskich można również zawrzeć postanowienia dotyczące wykonywania praw zależnych. Rozporządzanie i korzystanie z cudzego utworu wymaga zezwolenia twórcy utworu. Zatem pomimo przeniesienia praw autorskich, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, chyba że co innego postanowimy w umowie.
Umowa o przeniesienie praw autorskich może być bardzo rozbudowana i zawierać wiele zabezpieczeń dla obu Stron. W razie pytań zapraszam do kontaktu.
29 listopada, 2022 Brak komentarzy